piv-familio: perditaj vortoj sen savboato

en antaŭa noto mi avertis, ke al la cititaj nombroj de pivaj vortoj oni ne tro fidu.  ilian malĝustecon kaŭzas du naivaj antaŭsupozoj.  la unua erariga supozo estas, ke ĉiuj vortoj de la suplementoj estas novaj.  la dua erariga supozo estas, ke la tuta enhavo de pv_1934 kun suplemento transiĝis en piv1_1971 kaj siavice la tuta enhavo de piv1_1971 kun suplemento transiĝis en piv2_2002.  tiom simple ne estas.

en ĉiu novredakto la vortaristoj kribris la enhavon de la antaŭa vortaro.  ili korektis aŭ forĵetis erojn, kiuj al ili ŝajnis malbonaj.  pri kio kaj pri kiom temas?

unue la suplementoj ofte korektas artikolojn, do aldonas aŭ gustigas informojn pri jam registrita vorto.  tial oni ne simple plusigu la 12770 vortojn de pv_1934 kun la 1650 de spv_1953 al 14420, ĉar reale ili kunigite difinas (nur) 14165 vortojn.  oni ne adiciu la 39521 vortojn de piv1_1971 kun la 1424 de spiv_1987 al 40945, ĉar reale ili kune difinas 39882 vortojn.

due la korektoj kaŭzas malaperojn, kelkfoje eĉ portempajn malaperojn, kiujn reapero sekvas.  jen kelkaj ekzemploj de sinsekvoj:

• [pv_1934 → piv1_1971 → piv2_2002]
• Ø → aboliciismo → abolismo
• kilovato → kilovatto → kilovato
• kristanismo → Kristanismo → kristanismo
• Ø → triĥozo → trikozo
• pedologio → Ø → pedologio

la perdoj do ne ĉiam estas perdoj, sed ŝanĝoj.  oni vidas interalie, ke uskleco en nia lingvo kaj en niaj vortaroj malkonstantas.  pri tio atestas eĉ amuzaj ekzemploj: en piv1_1971, en piv2_2002 kaj fidele plu en reta piv oni trovas jenajn formojn, en kiuj „markolo“ jen havas, jen malhavas grandan m-literon: Alaska Markolo, Ĝibraltara markolo, Kaleza markolo, Magelana Markolo, Mesina markolo.  ĉe ĥ kaj k, ĉe duoblaj konsonantoj oni ankaŭ vidas hezitojn kaj malunuecon.

kelkaj ŝanĝoj kaj reŝanĝoj estas eĉ hazardoj: „pedologio“ estis en pv_1934 „sistemo el sciencaj konoj ligitaj kun studoj pri kreskanta homo, ekde ĝia enutera stato ĝis plenkreskeco“.  ĝi malaperis en piv1_1971.  reaperis „pedologio“ en piv2_2002, sed ĉi-foje ĝi estas pro alia etimologio „grundoscienco“.

leginte la la ĉi-suprajn avertojn oni povas kompreni la sekvajn nombrojn:
perdiĝis 1464 formoj de pv_1934 plus suplemento al piv1_1971 (10,34 % de la fonto)
perdiĝis 3239 formoj de piv1_1971 plus suplemento al piv2_2002 (8,12 % de la fonto)

samtemaj notoj:

• piv-familio: kvanta evoluo
• piv-familio: laŭtempa evoluo
• piv-familio: la stranga sorto de pekoteko
• piv-familio: perditaj vortoj sen savboato (ĉi tiu noto)