napoleono laŭ lignoŝuisto

la okcidenta parto de la hejmlando konsistas el montetoj kovritaj de pinaroj.  preterveturante ĝian mil-metran kulminon, oni atingas belan montpasejon, sur kiu staras kiel trafikpolicisto statuo de napoleono.

pri tiu strangaĵo parte kulpas loka lignoŝuisto johano molette /molet/.

vivante de 1819 ĝis 1889 molette vidis la tiaman ventkapecon de francio.  li naskiĝis sub reĝismo, kiu trans unu ŝtatrenverso daŭris ĝis 1848, de tiam dum tri jaroj vivis sub respubliko, ekde 1852 sub imperio kaj dum finaj 19 jaroj denove sub respubliko.  napoleonon li ne vidis, ĉar tiu forlasis la historian scenejon kiam molette estis infano.

nu napoleono certe estis – kaj mirige al eksterlandanoj iagrade ankoraŭ estas – populara figuro en francio.  sed la skulpto ankaŭ respondas al tiamaj cirkonstancoj.  en la 1850aj jaroj, kiam molette starigis la monumenton antaŭ sia domo, regis malpli konata napoleono 3a, nevo de napoleono 1a, estro de la franca „dua imperio“.  molette konigis sian verkon al la registaro kaj rekompence ricevis la privilegion de tabakvendejo en najbara vilaĝo.

molette estas ekzemplo de tielnomata naiva artisto, kiu sen alta eduko kaj per propraj rimedoj imitas la kategoriojn de oficiala arto.  li skulptis ankaŭ aliajn verkojn, kiel ekzemple leono-fontanon, kiu restas antaŭ lia iama domo, kaj laŭ raportoj lignajn statuojn, kiujn li aŭkciis.

tiu artismo estas surpriza, se oni konsideras la karieron kaj karakteron de molette.  li debutis kiel faristo de lignoŝuoj, memlernis legadon kaj skribadon, iĝis ŝuvendisto por la tuta regiono, kaj etendis sian agadon al administro de forstoj.  li estis homo, por kiu speso estas speso kaj du spesoj pli bonas ol unu.  oni povas miri, ke tiu aferemulo trovis tempon por arta skulptado, sed tiel estas.  la sola faciligo por li estis, ke la lignoŝuista metio necesigas bazan lernon de skulptoteĥniko.

la postamento de la napoleonstatuo surhavas pompan kvarverson, kiun la lignoŝuisto probable ne verkis sole, se oni juĝas laŭ la pli fantazia literumo trovebla en liaj kontolibroj.  mi tradukas senverse.

ho vi fortega heroo, kiun la mondo admiras,
ho vi, kiu al ni donis gloron kaj imperion,
akceptu, ke mia mano en sia libertempo bildigas
kaj viajn multajn heroaĵojn kaj vian estran vizaĝon.